VŨ CAO ĐÀM – THIẾU NỮ CHẢI TÓC
Trong thế giới nghệ thuật của Vũ Cao Đàm (1908–2000), thiếu nữ Việt Nam luôn hiện ra với vẻ đẹp thanh khiết, kín đáo, mang dáng dấp vừa quen thuộc, vừa lý tưởng hóa. Bức Jeune femme se coiffant (Thiếu nữ chải tóc), sơn dầu trên toan, là một minh chứng tiêu biểu cho sự tinh tế ấy.
Thiếu nữ khoác trên mình tà áo dài xanh ngọc nhẹ nhàng, ngồi bên khung cửa sổ, đôi bàn tay khẽ vuốt dọc mái tóc đen buông dài. Cử chỉ chải tóc tưởng như bình dị trong đời sống thường nhật, qua nét vẽ của Vũ Cao Đàm lại trở thành một khoảnh khắc giàu chất thơ, gợi lên sự e ấp và duyên dáng.
Bố cục tranh được xử lý tinh giản nhưng đầy dụng ý: phía sau là những mảng tường nâu trầm, khung cửa mở ra một khoảng thiên nhiên xanh mướt, làm nổi bật dáng hình thiếu nữ ở tiền cảnh. Sự đối lập giữa không gian bên ngoài sáng thoáng và khung nội thất tĩnh lặng càng nhấn mạnh vẻ đẹp trong trẻo, thanh cao.
Khuôn mặt oval thanh thoát, đôi mắt khép hờ cùng nụ cười thoáng ẩn đã khắc họa thành công thần thái trầm tư, dịu dàng. Vũ Cao Đàm sử dụng những lớp màu mỏng, trong suốt, phối hợp hài hòa giữa gam lạnh của áo dài và sắc ấm của tường, gối tựa, tạo nên một tổng thể cân bằng và sâu lắng.
Xuất thân từ Trường Mỹ thuật Đông Dương, từng khởi đầu với điêu khắc rồi chuyển sang hội họa tại Pháp, Vũ Cao Đàm đã mang vào tranh lụa và sơn dầu của mình tinh thần Á Đông kết hợp cùng mỹ cảm phương Tây. Ở Thiếu nữ chải tóc, điều còn đọng lại sau tất cả kỹ thuật chính là vẻ đẹp e ấp, mong manh, nhưng cũng vô cùng thanh cao biểu tượng bất diệt của người phụ nữ Việt Nam qua lăng kính hội họa Đông Dương.
Cùng với Lê Phổ, Mai Trung Thứ, Lê Thị Lựu, Vũ Cao Đàm đã kiến tạo một dấu ấn đặc biệt trong dòng chảy mỹ thuật thế kỷ XX. Và trong mạch nguồn ấy, hình ảnh thiếu nữ chải tóc đã trở thành biểu tượng không chỉ của nét duyên Việt, mà còn của tinh thần nhân văn, lãng mạn trong nghệ thuật Đông Dương.
Le Auction House