VŨ CAO ĐÀM – “MATERNITÉ” (1964)
Tình mẫu tử – nguồn mạch bất tận trong hội họaTrong suốt hành trình sáng tác của Vũ Cao Đàm (1908–2000), người phụ nữ và tình mẫu tử luôn hiện diện như một mạch nguồn bền bỉ. Năm 1964, ông thực hiện tác phẩm Maternité (Tình mẫu tử) – một bức tranh sơn dầu trên toan, khổ 92,5 x 73,5 cm, ký tên và đề năm ở góc dưới. Đây là một trong những sáng tác giàu xúc cảm, phản ánh trọn vẹn tinh thần nhân văn gắn liền với sự nghiệp của ông.
Trong tranh, người mẹ trong tà áo dài vàng ngồi nghiêng bên nền hoa rực rỡ, nhẹ nhàng bế đứa con nhỏ trên tay. Bố cục giản dị nhưng giàu biểu cảm: ánh mắt người mẹ hướng xuống, hiền hòa và sâu lắng; gương mặt đứa trẻ sáng bừng, đôi tay khẽ nắm lại, như trung tâm của một thế giới bình yên. Những lớp màu dày, mảng cọ phóng khoáng tạo nên bề mặt dày dặn, trong khi sắc vàng và trắng kết hợp với nền hoa tím đỏ mang lại không khí mơ màng, vừa hiện thực vừa lãng mạn.
Điểm đặc biệt trong nghệ thuật Vũ Cao Đàm nằm ở khả năng dung hòa Đông – Tây. Ông tiếp thu tinh thần hội họa hậu ấn tượng và kỹ pháp tạo hình phương Tây, nhưng luôn giữ lấy cội nguồn Á Đông. Chính vì vậy, hình tượng người mẹ và đứa con trong Maternité vừa gợi nhắc đến truyền thống gia đình Việt Nam, vừa mang hơi thở hiện đại trong cách xử lý màu và bố cục. Như nhận định của một tài liệu từ Wally Findlay Galleries – nơi từng lưu giữ nhiều tác phẩm của ông – Vũ Cao Đàm “làm thơ bằng sắc màu”, để mỗi bức tranh trở thành một khúc ca dịu dàng.
Giá trị của Maternité không chỉ ở chiều sâu biểu đạt nghệ thuật mà còn ở xuất xứ uy tín. Tác phẩm được ghi nhận trong hồ sơ chuẩn bị cho catalogue raisonné của họa sĩ, do chính gia đình và các nhà nghiên cứu quốc tế biên soạn. Đây là minh chứng cho việc tác phẩm của Vũ Cao Đàm luôn được lưu giữ, thẩm định và trân trọng trên thị trường quốc tế.
Ở Maternité, Vũ Cao Đàm không tìm đến sự hoành tráng hay kịch tính. Ông chọn sự tĩnh lặng, gửi gắm nỗi gắn bó với ký ức gia đình, với những giá trị nhân văn giản dị. Trong bối cảnh hội họa Đông Dương ngày càng được chú ý tại Pháp, Mỹ và nhiều sàn đấu giá lớn, tác phẩm này là minh chứng xúc động cho sự hòa quyện giữa nghệ thuật, văn hóa và tình cảm con người.
Trên hết, Maternité nhắc nhớ rằng trong thế giới hội họa của Vũ Cao Đàm, tình mẫu tử luôn là trung tâm, vừa dịu dàng vừa bền bỉ, lan tỏa sức sống vượt qua thời gian và biên giới.
Maison Indochine Hanoi