Lê Phổ (1907-2001) Họa sĩ Lê Phổ là một nghệ sĩ hiện đại tiên phong của Việt Nam, với tâm hồn quan lại và việc tiếp thu nghệ thuật Pháp về sau đã mang đến cho tác phẩm của ông sự tinh tế và duyên dáng đáng kể. Các chủ đề đặc trưng của ông - phụ nữ và trẻ em châu Á, tĩnh vật và hoa - vẫn được duy trì khi phong cách của ông phát triển từ lối vẽ theo đường nét chịu ảnh hưởng Trung Hoa sang phong cách Ấn tượng hơn. "Những người phụ nữ trong tranh của chồng tôi đều là người châu Á, không phải người Âu," vợ của Lê Phổ, bà Paulet Lê Phổ nhận xét.
Lê Phổ sinh ngày 2 tháng 8 năm 1907 tại Việt Nam. Ông là con thứ 10 trong số 20 người con của quan Tổng đốc và Kinh lược sứ Bắc Kỳ Lê Hoàn. Nhờ địa vị của cha, Lê Phổ được hưởng nền giáo dục văn hóa, bao gồm cả việc học vẽ bằng bút lông. Lê Hoàn trong nhiều năm bị nghi ngờ là người đại diện cho thực dân Pháp và có thể đã tham gia đàn áp cuộc khởi nghĩa nông dân do Đề Thám lãnh đạo. Mặc dù các tài liệu gần đây dường như đã minh oan cho Lê Hoàn, những sự kiện chính trị này đã ảnh hưởng đến thời thơ ấu của Lê Phổ. Mồ côi từ nhỏ, ông được vợ của anh trai nuôi dưỡng.
Năm 18 tuổi, Lê Phổ trở thành một trong những sinh viên khóa đầu tiên của trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương (Ecole Superieure des Beaux-Arts d'Indochine) tại Hà Nội vào năm 1925. Trường được thành lập và điều hành bởi Victor Tardieu, một họa sĩ vẽ tranh tường và tranh lịch sử, từng là bạn học cùng Henri Matisse tại xưởng Moreau. Các sinh viên được giảng viên Joseph Inguimberty khuyến khích giữ gìn bản sắc Á Đông và Việt Nam bằng cách vẽ trên lụa hoặc làm sơn mài. Mặc dù Inguimberty, người dạy phối cảnh và hội họa sơn dầu, không thích tác phẩm của các họa sĩ hiện đại Pháp như Dufy, Matisse và Rouault, ông vẫn yêu cầu sinh viên Việt Nam nghiên cứu (nhưng không sao chép) các tác phẩm của họ.
Năm 1928, Lê Phổ tổ chức triển lãm đầu tiên tại Hà Nội cùng với các họa sĩ Vũ Cao Đàm và Mạt Thu. Năm 1930, ông tốt nghiệp Trường Cao đẳng Mỹ thuật và nhận đơn đặt hàng đầu tiên để tạo bình phong sơn mài và tranh tường tại Phủ Toàn quyền. Mặc dù ông đã làm một bình phong sơn mài và một hộp sơn mài (tặng cho Victor Tardieu, người coi Lê Phổ là học trò xuất sắc nhất), ông bị dị ứng với sơn mài và không bao giờ sử dụng nó nữa.
Năm 1931, Lê Phổ 24 tuổi được Chính phủ Đông Dương cử sang Paris làm trợ lý cho Victor Tardieu, lúc đó là giám đốc nghệ thuật của Gian hàng Angkor tại Triển lãm Thuộc địa. Năm 1932, Lê Phổ vào học tại Trường Mỹ thuật Paris. Trong hai năm ở châu Âu, Lê Phổ đã đi đến Bỉ, Ý và Hà Lan, thăm các bảo tàng và mở rộng kiến thức về hội họa châu Âu.
Khi trở về Hà Nội năm 1933, ông được bổ nhiệm làm giáo sư tại Trường Cao đẳng Mỹ thuật Hà Nội, vị trí này ông giữ đến năm 1935. Một sinh viên sau này nhớ lại Lê Phổ luôn đeo kính và mặc comple chỉnh tề. Ông không nói nhiều và rất nhẹ nhàng với sinh viên. Khi một sinh viên vẽ được bức tranh đẹp, ông thường khen ngợi "C'est pas mal." (Không tệ).
Lê Phổ trở lại Paris năm 1937 với tư cách đại biểu tại Triển lãm Quốc tế và là thành viên ban giám khảo. Sau đó ông ở lại Pháp và tổ chức triển lãm cá nhân đầu tiên tại đây vào năm 1938. Ông trở thành cố vấn cho Đại sứ quán Việt Nam tại Paris và thường xuyên triển lãm tại Salon des Independants. Lê Phổ gia nhập Quân đội Pháp năm 1939 nhưng được giải ngũ một năm sau đó. Năm 1943, ông gặp họa sĩ Henri Matisse, người đã khuyên ông nên sử dụng màu sắc nhẹ nhàng hơn.
Năm 1946, cùng với Trần Đức Thảo và Trần Hữu Tước, ông hỗ trợ Chủ tịch Hồ Chí Minh và Thủ tướng Phạm Văn Đồng trong các cuộc đàm phán giữa Việt Nam và Pháp về độc lập của Việt Nam tại Fontainebleau. Lúc đó, Lê Phổ và một số trí thức Việt Nam khác muốn trở về Việt Nam để chống Pháp, nhưng Hồ Chí Minh - người đã tặng Lê Phổ một tấm ảnh có chữ ký của mình - khuyên họ nên ở lại Paris.
Cuối những năm 1940, Lê Phổ vẽ bằng bút lông mảnh, dài sử dụng màu nước trên lụa. Phong cách và kỹ thuật của ông trong thời kỳ này cho thấy ảnh hưởng của nghệ thuật Trung Hoa. Các chủ đề của ông, bao gồm phụ nữ, tre, chim và hoa sen, mang tính truyền thống châu Á. Các nhân vật nữ trong thời kỳ này có những nét đẹp lý tưởng, bình thản và xuất hiện trong những tư thế thanh thoát, duyên dáng.
Vào những năm 1950, sau khi Lê Phổ tiếp thu ảnh hưởng từ các họa sĩ hiện đại Pháp như Pierre Bonnard và Odilon Redon, ông bắt đầu làm việc với sơn dầu, phát triển phong cách mềm mại, đầy màu sắc phản ánh trường phái Ấn tượng và Hậu ấn tượng. Thông qua các cuộc triển lãm ở Algiers (1941), Paris (1945), Brussels (1948), San Francisco (1962) và New York (1963), Lê Phổ đã xây dựng được danh tiếng quốc tế.
Lê Phổ qua đời tại Paris năm 2001, sau khi tặng 20 tác phẩm của mình cho Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Ông nói với bạn bè rằng mặc dù sống ở Pháp, tâm hồn ông vẫn luôn ở Việt Nam.
Phòng Tranh Lê Phổ info@lephoartgallery.com (805) 975-5413
Lê Phổ trở lại Paris năm 1937 với tư cách đại biểu tại Triển lãm Quốc tế và là thành viên ban giám khảo. Sau đó ông ở lại Pháp và tổ chức triển lãm cá nhân đầu tiên tại đây vào năm 1938. Ông trở thành cố vấn cho Đại sứ quán Việt Nam tại Paris và thường xuyên triển lãm tại Salon des Independants. Lê Phổ gia nhập Quân đội Pháp năm 1939 nhưng được giải ngũ một năm sau đó. Năm 1943, ông gặp họa sĩ Henri Matisse, người đã khuyên ông nên sử dụng màu sắc nhẹ nhàng hơn.
Năm 1946, cùng với Trần Đức Thảo và Trần Hữu Tước, ông hỗ trợ Chủ tịch Hồ Chí Minh và Thủ tướng Phạm Văn Đồng trong các cuộc đàm phán giữa Việt Nam và Pháp về độc lập của Việt Nam tại Fontainebleau. Lúc đó, Lê Phổ và một số trí thức Việt Nam khác muốn trở về Việt Nam để chống Pháp, nhưng Hồ Chí Minh - người đã tặng Lê Phổ một tấm ảnh có chữ ký của mình - khuyên họ nên ở lại Paris.
Cuối những năm 1940, Lê Phổ vẽ bằng bút lông mảnh, dài sử dụng màu nước trên lụa. Phong cách và kỹ thuật của ông trong thời kỳ này cho thấy ảnh hưởng của nghệ thuật Trung Hoa. Các chủ đề của ông, bao gồm phụ nữ, tre, chim và hoa sen, mang tính truyền thống châu Á. Các nhân vật nữ trong thời kỳ này có những nét đẹp lý tưởng, bình thản và xuất hiện trong những tư thế thanh thoát, duyên dáng.
Vào những năm 1950, sau khi Lê Phổ tiếp thu ảnh hưởng từ các họa sĩ hiện đại Pháp như Pierre Bonnard và Odilon Redon, ông bắt đầu làm việc với sơn dầu, phát triển phong cách mềm mại, đầy màu sắc phản ánh trường phái Ấn tượng và Hậu ấn tượng. Thông qua các cuộc triển lãm ở Algiers (1941), Paris (1945), Brussels (1948), San Francisco (1962) và New York (1963), Lê Phổ đã xây dựng được danh tiếng quốc tế.
Lê Phổ qua đời tại Paris năm 2001, sau khi tặng 20 tác phẩm của mình cho Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Ông nói với bạn bè rằng mặc dù sống ở Pháp, tâm hồn ông vẫn luôn ở Việt Nam.
Phòng Tranh Lê Phổ info@lephoartgallery.com (805) 975-5413
