ALIX AYMÉ – KHÚC RU SƠN MÀI GIỮA MẸ VÀ CON

Tác phẩm sử dụng chất liệu sơn mài trên bảng gỗ, một kỹ thuật vốn thuộc về truyền thống Á Đông, nhưng được bà triển khai với nhãn quan hiện đại đầy lãng mạn. Bảng màu trầm sâu với sắc đỏ bầm, nâu gụ, vàng son và đen tuyền không chỉ mang tính thẩm mỹ mà còn gợi lên chiều sâu cảm xúc, ấm áp, bao dung và thinh lặng. Ánh vàng trong tranh không tỏa sáng mà thấm vào từng lớp không gian như một hơi thở cổ điển, linh thiêng. Tác phẩm này, được cấp chứng nhận từ Hội bạn hữu Alix Aymé

Đường nét cơ thể người mẹ và đứa trẻ mềm mại, buông lơi, nằm nghiêng trong nhau như hai nhịp thở hòa cùng một nhịp tim. Không gian không được xây dựng theo phối cảnh thị giác mà theo cảm quan nội tâm, mỗi mảng màu mỗi khối hình đều như phát sáng từ bên trong, chất chứa thời gian, ký ức và thiền định.

ALIX AYMÉ (1894-1989)

Alix Aymé (Alix Angèle Marguerite Hava) sinh năm 1894 tại Marseille, miền nam nước Pháp. Là một họa sĩ nữ hiếm hoi ngoại quốc tới khám phá và gắn bó lâu dài với văn hóa Việt Nam thông qua con đường nghiên cứu, sáng tác hội họa, Alix Aymé đã để lại cho hậu thế các tác phẩm vừa khái quát hiện thực của nghệ thuật châu Âu ngấm sâu trong bản ngã, vừa nâng cao giá trị bền bỉ của nghệ thuật Á Đông qua những trải nghiệm viễn du khắp chốn. Bà từng có dịp ghé thăm Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ và dành nhiều tình cảm ở mảnh đất Đông Dương. Đây là nơi đem đến cho bà không chỉ những đề tài sáng tác mới mà còn ươm trong bài một nội tâm sâu sắc muốn khai phá tường tận những chất liệu phương Đông.

Trong thời gian ở tại Việt Nam, bà cũng tham gia giảng dạy tại trường Quốc học Huế (1928), trường Trung học Albert Sarraut (1931) và trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương. Tuy chưa rõ thời gian bắt đầu và kết thúc nhưng trong “Niên bạ hành chính Đông Dương” có lưu lại tên bà trong phần Đại học Đông Dương năm 1935 (lúc này trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương vẫn là một phần của Đại học Đông Dương).

Nhắc tới các tác phẩm của Alix Aymé, trong đó hàm chứa cả tinh thần hiện đại phương Tây và màu sắc của phương Đông. Bà thường xuyên vẽ về đề tài thiếu nữ, trẻ em và cuộc sống nhộn nhịp ở Đông Dương – nơi bà sinh sống và dành nhiều thời gian thăm thú. Bất kể đó là một khu phố chợ tấp nập của người Lào, sông Mekong, một thoáng cảnh chùa, những mái nhà san sát, một đám trẻ, một người thiếu nữ, một người mẹ hay khung cảnh trữ tình trong xưởng họa tại Hà Nội, Alix Aymé đều vẽ với tâm hồn tha thiết và nét bút tỉ mỉ chú tâm.

HỌA SĨ PHÁP VÀ NHỮNG CHUYẾN DU HÀNH TÁI HIỆN ĐÔNG DƯƠNG ĐƯƠNG THỜI

Cuối thế kỷ 19, chuyến viễn chinh của Pháp tới phương Đông đã mở đường cho các cuộc du hành của họa sĩ, nhà thám hiểm, nhiếp ảnh, văn sĩ với mục đích truyền bá các thông tin về thuộc địa. Xét riêng các họa sĩ, họ đã đặt chân tới Việt Nam không chỉ để khám phá văn minh vùng đất mà còn để lại những cống hiến quan trọng trong việc giảng dạy nghệ thuật cho người An Nam. Trong số đó có thể kể tới những tên tuổi các danh họa nổi bật như Victor Tardieu, Joseph Inguimberty, Alix Aymé, André Maire hay Evariste Jonchère,...

Khó có thể phủ nhận được ảnh hưởng của các họa sĩ Pháp tới Việt Nam theo chính sách quảng bá thuộc địa. Ngoài những họa sĩ trên, còn nhiều nghệ sĩ Pháp khác đã sớm đặt chân tới Việt Nam như các họa sĩ Hải quân Gaston Roullet (1847 - 1925), các họa sĩ có trọng trách chuẩn bị triển lãm thuộc địa như Marie Antoinette Boullard-Devé (1890-1970), Joseph de La Nézière (1873–1944),...; nhóm họa sĩ đoạt giải Đông Dương như François de Marliave (1874 - 1953), Charles Fouqueray (1869-1956), Géo-Michel (1883 – 1985), Jean Bouchaud (1891 - 1977), Henri Dabadie (1867 - 1949), Lucien Lièvre (1878 - 1936), Louis Rollet (1895-1988), Louis Bâte (1898 - 1948),... Cuộc viễn chinh của họ không chỉ góp phần củng cố thêm nền mỹ thuật Việt Nam mà còn để lại nhiều ghi chép đa dạng bằng hình vẽ đóng vai trò như một tư liệu lịch sử về kiến trúc, phong cảnh và sinh hoạt đương thời.

Le Auction House