VŨ CAO ĐÀM (1908 - 2000)
Ở bức chân dung thiếu nữ mặc áo dài nền xám (ảnh 1), ta thấy rõ ảnh hưởng của nền tảng điêu khắc trong việc tạo khối khuôn mặt và ánh mắt điềm tĩnh, kín đáo. Hậu cảnh xử lý mờ loang bằng những dải màu đậm chất biểu hiện, tạo nên một không gian đầy nội tâm và ám dụ thiền tính.
Bức tranh người thiếu nữ áo trắng ngồi thiền giữa nền xanh hoa sen (ảnh 2) thể hiện rõ ảnh hưởng từ Matisse, với bảng màu trong sáng, bố cục giản lược và đường nét thanh khiết. Vũ Cao Đàm ở đây không chỉ vẽ một nhân vật mà còn gợi lên một tâm cảnh. Sự tĩnh tại, buông bỏ, và thăng hoa.
Tác phẩm “Joueur de lune” của họa sĩ Vũ Cao Đàm, vẽ năm 1976 “Người chơi đàn dưới trăng"
(ảnh 3) là một thi phẩm thị giác thấm đẫm tinh thần Á Đông. Trong khung cảnh tĩnh lặng, người mặc áo dài ngồi gảy đàn trước nền xanh huyền hoặc, đối thoại bằng âm thanh lặng lẽ với bóng hình thiếu nữ bên khung cửa. Vũ Cao Đàm sử dụng gam lam chủ đạo một cách điềm tĩnh và tiết chế, tạo nên một không gian lãng đãng giữa mộng và thực. Không chỉ vẽ người Việt, ông còn khơi dậy tinh thần Việt. Qua ánh sáng, bố cục và cảm thức trầm mặc, sâu lắng như một khúc đàn ngân trong đêm.
Những tác phẩm này cho thấy Vũ Cao Đàm không dừng lại ở việc “vẽ” người Việt, mà đang “gợi” lại khí chất văn hóa Việt, qua ánh sáng, bố cục, và một tinh thần phương Đông đầy ẩn nhẫn trong biểu hiện phương Tây.
Soi chiếu từ khía cạnh du nhập, phản tư và giao thoa văn hóa với Tây phương, các sáng tác của Vũ Cao Đàm là sự nối dài của hai nền văn hóa trên hành trình khai phá ngôn ngữ nghệ thuật của ông với những chủ đề gần gũi. Vũ Cao Đàm (1908 - 2000), tốt nghiệp Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương và rời Việt Nam bắt đầu hành trình viễn du năm 1931. Ông nhận học bổng du học tại Trường Mỹ thuật ở Bảo tàng Louvre Pháp (L'École du Louvre) năm 1932. Trong sự nghiệp nghệ thuật của Vũ Cao Đàm, có hai địa hạt ông nhận được nhiều đánh giá cao của giới chuyên môn là điêu khắc (tượng đất nung, tượng đồng khắc họa chân dung thiếu nữ, bè bạn, người thân, các giảng viên, con vật,...) và tranh vẽ trên chất liệu đa dạng, mang ảnh hưởng từ nhiều nguồn văn hóa khác nhau.
Hội họa của Vũ Cao Đàm cân bằng giữa nhiều quan sát của ông trong những chuyến thăm thú để nghiên cứu ngôn ngữ thực hành với nền tảng hình khối vững của điêu khắc. Có một thời gian do sống ở vùng Vence, được tiếp xúc với những danh họa như Henri Matisse và Marc Chagall nên các sáng tác của ông cũng tiếp nhận một phần ảnh hưởng. Song song với kỹ thuật vẽ ngày càng được tinh luyện, ông thường xuyên tìm về để khắc họa những hình ảnh đậm nét dân tộc như hình ảnh phụ thân trang nghiêm, thiếu nữ đàm đạo, tình mẫu tử và một số hình ảnh mô phỏng trích đoạn trong thơ văn như “Chinh Phụ Ngâm” của Đặng Trần Côn hoặc danh tác “Truyện Kiều” của Nguyễn Du.
Le Auction House.