NGUYỄN PHAN CHÁNH – BÀI HỌC THƯ PHÁP
Bức tranh lụa Bài học thư pháp (Lesson in Chinese Calligraphy) được Nguyễn Phan Chánh sáng tác năm 1932, là một minh chứng tiêu biểu cho giai đoạn chín muồi trong hành trình tìm tòi và định hình kỹ thuật tranh lụa hiện đại Việt Nam. Với bảng màu nâu trầm và nhịp điệu bố cục giản dị, tác phẩm thể hiện tinh thần học tập và không khí hiếu học trong đời sống xã hội bấy giờ.
Danh họa Nguyễn Phan Chánh (1892 – 1984), bút danh Hồng Nam, quê Hà Tĩnh, là gương mặt tiêu biểu của khóa I Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương (1925 – 1930) cùng với Mai Trung Thứ, Lê Phổ, Lê Văn Đệ… Ông được xem là người đặt nền móng cho tranh lụa hiện đại Việt Nam, với loạt tác phẩm nổi tiếng phản ánh đời sống thôn dã như Chơi ô ăn quan, Rửa rau cầu ao, Cô hàng xén, Em bé cho chim ăn… Tại Đấu xảo Paris 1931, tác phẩm Chơi ô ăn quan được giới phê bình đánh giá như một kiệt tác hiếm lạ, khẳng định phong cách riêng biệt của hội họa Việt Nam – khác với tranh lụa Trung Hoa và cũng không mang tính chất sơn dầu châu Âu.
Tác phẩm Lesson in Chinese Calligraphy (Bài học thư pháp) được thể hiện bằng mực và gouache trên lụa, ký tên “Ng Chan Phanh” và đề năm 1932 ở góc dưới phải, đồng thời có chữ Hán, triện và đề từ bổ sung ở góc trên và bên trái. Kích thước 64 x 49 cm. Bức tranh khắc họa hình ảnh hai thiếu nữ trong trang phục truyền thống, đang chăm chú bên trang sách viết chữ Hán. Nét vẽ của Nguyễn Phan Chánh dung dị nhưng tinh tế, tạo chiều sâu nội tâm qua ánh mắt và dáng ngồi, đồng thời phản ánh sự giao thoa văn hóa trong bối cảnh Việt Nam đầu thế kỷ XX. Bảng màu trầm mặc, tương phản giữa áo đỏ và nền lụa nâu, đã tạo nên một tổng thể hài hòa và gợi cảm giác trang nghiêm.
Trong phiên đấu giá Modern Evening Auction do Sotheby’s tổ chức tại Hồng Kông ngày 7/10/2022, tác phẩm được ước tính ở mức 2.800.000 – 3.500.000 HKD (tương đương khoảng 8,96 – 11,2 tỷ VND) và đã đạt giá bán cuối cùng 4.410.000 HKD (khoảng 14,11 tỷ VND). Kết quả này vượt xa dự kiến, cho thấy sức hút mạnh mẽ của hội họa Nguyễn Phan Chánh trên thị trường quốc tế. Đây cũng là một minh chứng quan trọng khẳng định vị thế của tranh lụa Việt Nam trong dòng chảy nghệ thuật châu Á hiện đại.
Maison Indochine Hanoi