LÊ PHỔ “MẸ VÀ EM BÉ” CHỮ TÌNH TRONG TRANH
Sự tinh tế của Lê Phổ không chỉ nằm ở cách ông diễn tả tình cảm mẫu tử bằng ngôn ngữ hình họa, mà còn thể hiện qua từng cử chỉ, ánh mắt, tư thế và cách sắp xếp nhân vật. Tất cả đều hòa vào bảng màu tươi sáng, đậm chất thơ, như một khúc ca nhẹ nhàng về hạnh phúc đời thường. Ở đó, ta không chỉ bắt gặp một gia đình, mà còn thấy cả một thế giới nội tâm đầy trìu mến, nơi ký ức, yêu thương và sự bình yên cùng hiện hữu.
Chất liệu sơn dầu trên lụa – một thử nghiệm độc đáo của Lê Phổ – chính là điểm giao thoa giữa truyền thống Á Đông và kỹ thuật hội họa phương Tây. Lụa được ông xử lý theo cách riêng: căng trên nền gỗ vững chắc, rồi sử dụng chất liệu sơn dầu để tạo nên lớp hình ảnh dày, sâu, và sống động. Từ nền tảng kỹ thuật này, ông triển khai một bố cục vừa cổ điển vừa hiện đại, gợi cảm xúc mà vẫn chặt chẽ về mặt thị giác.
Lê Phổ (1907–2001) là họa sĩ khóa I của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương – ngôi trường danh giá đã đặt nền móng cho nền hội họa hiện đại Việt Nam dưới ảnh hưởng Pháp. Từ khi còn là sinh viên, ông đã bộc lộ tư duy thẩm mỹ sắc bén và khả năng dung hòa hai dòng chảy nghệ thuật Đông – Tây. Tác phẩm của ông từng được gửi dự Đấu xảo thuộc địa Paris năm 1931, đánh dấu bước ngoặt quan trọng để ông được cấp học bổng sang Pháp, mở đầu cho hành trình nghệ thuật quốc tế kéo dài hơn nửa thế kỷ.
Sự nghiệp của Lê Phổ thường được chia làm ba giai đoạn lớn:
1. Giai đoạn đầu (1920–1945): Tập trung vào các đề tài dân tộc với cách thể hiện đậm chất Á Đông, là thời kỳ ông học tập và giảng dạy tại Việt Nam, rồi định cư ban đầu ở Pháp.
2. Thời kỳ Romanet (1945–1962): Gắn với phòng tranh Romanet tại Paris, nơi ông hợp tác và sáng tác nhiều tác phẩm mang nét mềm mại, gần gũi với người Pháp.
3. Thời kỳ Findlay (1963–2001): Là giai đoạn hợp tác với phòng tranh Wally Findlay ở New York và các thành phố lớn của Mỹ, đánh dấu bước thương mại hóa và toàn cầu hóa nghệ thuật của ông.
Từ sau thập niên 1950, Lê Phổ dần chuyển từ lụa truyền thống sang sơn dầu – nhưng vẫn giữ đặc điểm mềm mại, thanh thoát của tranh lụa trong cách tổ chức hình thể và cảm xúc. Tranh của ông đặc biệt ở chỗ luôn mang hồn Việt: thiếu nữ mặc áo dài, mái tóc dài thướt tha, khăn vấn, hoa lá vườn quê… nhưng tất cả được thể hiện bằng kỹ thuật và ánh sáng của hội họa Pháp thế kỷ XX. Ông cũng hiếm khi tự họa, mà thường chọn đề tài thiếu nữ, gia đình, trẻ em và tĩnh vật – như những biểu tượng cho một Việt Nam thơ mộng và bình yên trong ký ức.
Hội họa của Lê Phổ là một biểu hiện đặc sắc cho sự giao thoa Đông – Tây trong nghệ thuật hiện đại. Với vốn học thức uyên thâm và bản lĩnh sáng tạo bền bỉ, ông không chỉ tiếp nối truyền thống dân tộc mà còn mở rộng biên giới của nó trên bản đồ mỹ thuật quốc tế. Mẹ và em bé chính là một minh chứng, vừa đậm đà bản sắc, vừa mang tính phổ quát, để mỗi người xem – dù ở bất kỳ nền văn hóa nào – đều có thể cảm nhận được vẻ đẹp của tình mẫu tử thiêng liêng.
Le Auctions