HÌNH ẢNH NGƯỜI PHỤ NỮ VIỆT NAM TRONG NGHỆ THUẬT CỦA LÊ PHỔ
Trong số những tác phẩm lụa của Lê Phổ, Thiếu nữ khâu vá (khoảng năm 1942, 35,2 × 29,5 cm) là một sáng tác giàu chất thơ. Không chỉ ghi lại một cảnh đời thường, bức tranh còn gợi nên biểu tượng về sự tĩnh lặng, thanh cao của người phụ nữ Việt Nam.
Thiếu nữ ngồi nghiêng, dáng vóc mềm mại, đôi tay khâu vá nhẹ nhàng như một nhịp điệu uyển chuyển. Ánh mắt khép hờ, gương mặt thanh tú toát lên sự lặng lẽ và trong sáng. Lê Phổ vận dụng kỹ thuật lụa bậc thầy: mảng màu mờ đục nơi mái tóc và chiếc bàn sơn mài đối lập với lớp trong suốt của tà áo dài và tấm rèm. Tương phản ấy làm nổi bật hình ảnh thiếu nữ, giản dị mà cuốn hút.
Điều làm tác phẩm trở nên đặc biệt là cách họa sĩ nâng một khoảnh khắc bình thường thành một biểu tượng thẩm mỹ. Người phụ nữ khâu vá không còn chỉ là cảnh sinh hoạt, mà trở thành gợi nhắc về sự kiên nhẫn, sự an hòa và vẻ đẹp tinh khiết của tâm hồn Việt.
Sinh năm 1907 tại Hà Nội, Lê Phổ là sinh viên khóa đầu của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương. Ông sớm đưa tranh ra quốc tế tại Đấu xảo Paris 1931, rồi định cư tại Pháp từ 1937. Trong hơn sáu thập kỷ sáng tác, hội họa của Lê Phổ được chia thành ba giai đoạn:
19201945: Giai đoạn đầu, mang nhiều ảnh hưởng Á Đông kết hợp kỹ thuật châu Âu.
19451962 Thời kỳ Romanet: Ông tập trung sáng tác trên lụa bồi, vẽ thiếu nữ và tĩnh vật với phong cách tinh tế.
19632001 Thời kỳ Findlay: Chuyển hẳn sang sơn dầu, đậm chất ấn tượng và lãng mạn.
Trước thập niên 1950, ngoài tranh lụa truyền thống, ông thử nghiệm vẽ dày trên lụa bồi, xử lý như sơn dầu trên nền gỗ hoặc masonite. Sau 1950, ông thiên về sơn dầu, song vẫn giữ được sự mềm mại và ánh sáng đặc trưng. Trong suốt sự nghiệp, hình ảnh thiếu nữ áo dài, những cảnh gia đình, cùng những lọ hoa tulip, mẫu đơn, phi yến đã trở thành đề tài quen thuộc và mang tính biểu tượng.
Hội họa của Lê Phổ là sự giao thoa: tinh thần minh triết phương Đông kết hợp với lối vẽ phương Tây, vừa tiếp thu truyền thống, vừa mở ra những hướng đi mới. Chính từ sự dung hợp ấy, ông trở thành một trong những gương mặt tiêu biểu của hội họa Việt Nam hiện đại trên thị trường quốc tế.
Thiếu nữ khâu vá là một minh chứng: từ một cảnh đời giản dị, Lê Phổ đã gửi gắm vẻ đẹp bền vững một hình ảnh lặng lẽ mà sâu lắng, gợi nhắc về người phụ nữ Việt Nam trong ký ức và trong nghệ thuật.
Le Auctions