TRẦN DUY “TRÚC VÀ TRĂNG ĐÊM”
Toàn bộ bố cục tranh được triển khai theo chiều dọc, với những cành trúc mảnh mai vươn lên chiếm gần hết mặt tranh. Các thân trúc nghiêng nhẹ, đan vào nhau một cách tự nhiên, không hề theo nhịp cứng nhắc nào, như thể gió vừa lướt qua mà chưa kịp dừng lại. Phía sau bụi trúc, ánh trăng hiện lên mờ ảo, không sắc nét, chỉ là một vệt sáng ngà nhạt như thể vừa ló ra từ tầng mây cuối cùng của đêm Hà Nội.
Nét đặc trưng của tranh lụa Trần Duy là sự tiết chế màu sắc, và tác phẩm này cũng không ngoại lệ. Màu chủ đạo là lam xám, tím nhạt, đôi chút ánh bạc, một bảng màu gần như không có độ tương phản mạnh. Nhưng chính sự tối giản ấy lại mở ra chiều sâu, ánh sáng như thấm vào mặt lụa, khiến người xem không còn nhìn một bức tranh mà là cảm một không gian, lặng, nhẹ và đầy không khí.
Góc phải bên dưới tranh là dòng chữ đề nhan đề “Trúc và trăng đêm”, kèm theo chữ ký của họa sĩ và dấu son hình vuông, một nét quen thuộc trong các sáng tác trên lụa của ông.
Một thế giới riêng không ồn ào
Trần Duy sinh năm 1920 mất năm 2014 là người chọn một lối đi trầm lặng trong mỹ thuật. Học tại Trường Mỹ thuật Đông Dương từ năm 1943 đến 1945, ông sống qua nhiều giai đoạn lịch sử, từng tham gia công tác báo chí kháng chiến, rồi về sau tập trung toàn tâm cho tranh lụa. Không chọn những chủ đề lớn hay kỹ thuật ấn tượng, ông vẽ lại những điều mình thấy trong đời sống, từ mái đình cổ đến hàng cây, từ dòng sông đến rặng trúc, tất cả đều được đưa lên tranh bằng một giọng điệu trầm ổn, kín đáo.
Tranh lụa của ông chịu ảnh hưởng của thủy mặc phương Đông nhưng lại mang một tiết tấu rất riêng, không hoàn toàn truyền thống cũng không hẳn hiện đại. Ông để trống nhiều khoảng trong tranh, nhưng chính khoảng trống ấy lại là nơi người xem có thể tưởng tượng, hồi tưởng hay thậm chí là ngồi lại nghỉ ngơi.
Nhẹ tay mà sâu lắng
“Trúc và trăng đêm” không phải là một bức tranh lớn về hình thức. Nhưng ở chiều sâu cảm xúc, nó mở ra một không gian gợi nhớ, nơi người ta bắt gặp hình ảnh của sự bình yên đã hiếm trong đời sống hôm nay. Không khí tranh như đọng lại trong tim người xem, không vì điều gì to tát mà chỉ bởi sự tĩnh lặng chân thành mà nó đem lại.
Giữa nhiều biến động của thời gian, tranh Trần Duy là nơi người ta có thể tìm thấy một khoảnh khắc đứng yên, đủ để nghe tiếng trúc xào xạc và thấy ánh trăng không quá sáng nhưng đủ khiến lòng người lặng xuống.
Le Auctions