HỌA SĨ LINH CHI: CUỘC ĐỜI VÀ NGHỆ THUẬT

Trong suốt quãng thời gian chín năm đầy gian khổ, kiên trì lật đổ ách thống trị của Thực dân Pháp, toàn dân Việt Nam đã cùng nhau đứng lên, tham gia vào cuộc chiến đấu toàn diện để bảo vệ tổ quốc. Chúng ta đã cùng nhau xây dựng một chính quyền vững mạnh, phát triển kinh tế, văn hóa, giáo dục và xã hội. Trong thời kỳ này, nền mỹ thuật đã được hình thành và phát triển mạnh mẽ dưới sự lãnh đạo của chính quyền cách mạng, tuân theo đường lối văn nghệ của Đảng, phục vụ cho sự nghiệp cao cả của tổ quốc. Nhiều họa sĩ  từ trường Mỹ thuật Đông Dương và các nơi khác, với tinh thần yêu nước sâu sắc, đã tự nguyện dùng tài năng của mình để phục vụ cuộc kháng chiến, lấy cuộc sống kháng chiến hào hùng của dân tộc làm đối tượng sáng tác. Quãng thời gian chín năm ấy đã thay đổi hoàn toàn quan niệm nghệ thuật của các họa sĩ. Họ đã từ bỏ phong cách lãng mạn để tạo ra những tác phẩm mang tính chiến đấu lạc quan, qua đó hình thành nền nghệ thuật cách mạng kháng chiến và tiếp tục phát triển tạo nên một đội ngũ họa sĩ hùng hậu cho nghệ thuật đương đại nước nhà.

Trong đó có thể nhắc tới cái tên Linh Chi, một trong những họa sĩ thuộc thế hệ họa sĩ thứ 2 cùng khóa với các họa sĩ Ngô Mạnh Lân và Ngọc Linh,Mai Long… những người trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp kéo dài 9 năm. Ông tốt nghiệp trường Mỹ thuật Việt Nam, “Khóa kháng chiến”, từ năm 1950 đến 1953 và là học trò của danh họa Tô Ngọc Vân.

Họa sĩ Linh Chi (Ảnh ST)

Họa sĩ Nguyễn Tài Lương, được biết đến với nghệ danh Linh Chi, là một cái tên quen thuộc với những người yêu nghệ thuật. Ông sinh năm 1921 tại xã Vĩnh Yên, quê gốc huyện Quế Võ, tỉnh Hà Bắc và mất ngày 1.3.2016, hưởng thọ 96 tuổi . Họa sĩ Linh Chi là người có niềm đam mê mãnh liệt với hội hoạ, ngay từ nhỏ ông đã bắt đầu khám phá và tiếp cận với nền hội họa Việt Nam từ thời Trung học phổ thông. Dưới sự ảnh hưởng của hội họa phương Tây, phương Đông và Nhật Bản, cùng với sự hướng dẫn từ những người thầy tài ba như Tô Ngọc Vân, Trần Văn Cẩn, Nguyễn Khang,.. họa sĩ Linh Chi đã tích lũy được một lượng kiến thức sâu rộng về nghệ thuật. Những người thầy này không chỉ truyền đạt cho ông kiến thức mà còn là nguồn cảm hứng để ông tiếp tục khám phá và sáng tạo trong con đường nghệ thuật của mình.Nhờ những trải nghiệm và kiến thức này, Linh Chi đã phát triển được phong cách riêng biệt, tạo ra những tác phẩm nghệ thuật độc đáo và ấn tượng. Điều này đã giúp tạo dựng nên tên tuổi của họa sĩ Linh Chi trong lòng công chúng và giới nghệ thuật

Linh chi - Chân dung hai người phụ nữ Mông , 1983
Màu pastel trên giấy ;  71,5x58 cm

Năm 1944 khi mới chỉ 23 tuổi, họa sĩ Linh Chi đã tổ chức triển lãm đầu tay tại Hà Nội, giới thiệu 43 tác phẩm nghệ thuật sơn dầu và bột màu tại Nhà Thông tin Tràng Tiền, Hà Nội. Đến năm 1972, hội Mỹ Thuật  Việt Nam tổ chức một triển lãm riêng để giới thiệu 73 tác phẩm của ông. Một lần nữa, năm 1988 Hội Văn học - Nghệ thuật Hà Nội đã trưng bày 90 tác phẩm của ông, bao gồm các tác phẩm vẽ trên lụa, sơn dầu và bột màu, với các đề tài về cuộc sống miền núi, phong cảnh và chân dung. Năm 2021 nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh của cố hoạ sĩ Linh Chi, gia đình ông cùng với một số nhà sưu tập và bạn bè đã tổ chức một cuộc triển lãm có tên là “Bước qua 10 thập kỷ”. Cuộc triển lãm này giới thiệu đến công chúng gần 100 tác phẩm nghệ thuật quý giá của ông, trong đó có một số tác phẩm được công bố lần đầu tiên.

Linh chi – Cổng làng
Dầu trên gỗ- 46 x 48,5 cm

Tranh là một hình thức nghệ thuật phản ánh cuộc sống qua con mắt của họa sĩ. Trong thế giới tranh vẽ, họa sĩ Linh Chi đã để lại dấu ấn đặc biệt của mình qua những tác phẩm độc đáo. Họa sĩ Linh Chi, với tài năng và sự sáng tạo độc đáo của mình, đã tạo ra một thế giới tranh vẽ đa dạng và phong phú. Ông đã khám phá và thể hiện cuộc sống qua nhiều chủ đề khác nhau, từ vùng núi đến miền biển, từ thành thị đến nông thôn. Linh Chi đã sử dụng nhiều chất liệu khác nhau trong tác phẩm của mình, bao gồm sơn dầu, phấn màu, lụa, bột màu, khắc gỗ… Mỗi chất liệu mang lại một cảm giác và hiệu ứng khác nhau cho tranh, tạo nên sự đa dạng và phong phú trong tác phẩm của ông. Trong số các chất liệu mà ông sử dụng, lụa là chất liệu mà ông đã thành công nhất. Lụa không chỉ mang lại hiệu ứng mềm mại, tinh tế cho tranh, mà còn giúp Linh Chi thể hiện được cảm xúc và tâm hồn của mình qua từng đường nét. Tranh lụa của Linh Chi không chỉ là tranh vẽ, mà còn là biểu hiện của con người và tâm hồn của họa sĩ.

Tác phẩm của họa sĩ Linh chi

Linh Chi đã tạo ra một dấu ấn mạnh mẽ trong nghệ thuật của mình bằng cách khắc họa hình ảnh “người phụ nữ Việt”. Ông tập trung vào việc vẽ chân dung phụ nữ thành thị và phụ nữ dân tộc thiểu số, đều là những biểu tượng quan trọng của văn hóa Việt Nam.Trong các bức chân dung của mình, ông đã khéo léo truyền đạt được sự mạnh mẽ và tự hào của người phụ nữ Việt Nam, từ vẻ đẹp truyền thống trong trang phục áo dài đến sự chân thật và trong sáng của những cô gái dân tộc thiểu số. Đó có thể là thiếu nữ Dao, Mường, Thái, Tày, Nùng… đang khoác lên mình bộ trang phục đặc trưng của từng dân tộc.

Linh Chi - Người phụ nữ dân tộc Dao ở chợ Lào Cai , 1993
Lụa - 51,5x61cm

Với những giá trị thẩm mỹ tạo nên từ tranh của hoạ sĩ Linh Chi, chúng ta không chỉ thấy được sự say mê và tâm huyết mà ông dành cho nghệ thuật, mà còn cảm nhận được sức mạnh của cái đẹp trong cuộc sống. Những tác phẩm của ông không chỉ là những bức tranh, mà còn là những thông điệp về tình yêu cuộc sống, về sự thanh khiết và giản dị.  Dù cuộc sống có thay đổi như thế nào thì giá trị thẩm mỹ mà hoạ sĩ Linh Chi tạo ra vẫn luôn tồn tại và góp phần làm cho cuộc sống trở nên đẹp đẽ hơn. Và rồi, khi chúng ta quay trở lại cuộc sống hối hả, bận rộn, chúng ta vẫn không thể quên được những gam màu thanh khiết, dịu dàng từ tranh của hoạ sĩ Linh Chi - một nguồn cảm hứng vô tận cho tất cả người yêu nghệ thuật.

Trần Thịnh