HỒ HỮU THỦ: “THIẾU NỮ VÀ HOA SEN” ĐẠT 4.800 BẢNG ANH TẠI LONDON
Tác phẩm được thực hiện bằng chất liệu sơn mài trên gỗ, ký tên và đề năm 1989, với kích thước 64 x 42 cm. Đây là một trong số rất ít tranh sơn mài hiếm hoi của Hồ Hữu Thủ còn lưu giữ trên thị trường quốc tế và cũng là một minh chứng quan trọng cho ngôn ngữ tạo hình hiện đại ông từng theo đuổi sau năm 1975.
Sinh năm 1942, Hồ Hữu Thủ tốt nghiệp trường Quốc gia Cao đẳng Mỹ thuật Sài Gòn và từng là giảng viên chủ chốt tại đây. Ông được giới chuyên môn ghi nhận như một trong những gương mặt tiêu biểu của mỹ thuật miền Nam Việt Nam không chỉ nhờ kỹ thuật hội họa vững chắc mà còn bởi tư duy sáng tạo độc lập mang đậm tính chiêm nghiệm và triết lý phương Đông. Trong suốt sự nghiệp ông thử nghiệm qua nhiều chất liệu từ sơn dầu màu nước đến acrylic nhưng sơn mài vẫn là một trong những phương tiện biểu đạt mạnh mẽ nhất trong tranh của ông thời kỳ sau này.
Bức “Thiếu nữ và hoa sen” thể hiện rõ dấu ấn thẩm mỹ riêng biệt của Hồ Hữu Thủ. Tác phẩm gây ấn tượng trước tiên bởi ánh sáng sâu thứ ánh sáng không chiếu từ bên ngoài mà dường như phát ra từ nội tại bức tranh. Các mảng màu đỏ nâu cam đồng và xanh lục giao hòa tạo nên không gian đa tầng giúp tranh vừa mang chiều sâu thị giác vừa gợi nên một trạng thái nội tâm trầm mặc đầy chất thơ.
Hình họa vững vàng là yếu tố tiếp theo giúp tranh đạt được sức nặng tạo hình. Dáng thiếu nữ được khái quát bằng những đường nét thanh thoát gãy gọn kết hợp giữa phong cách hiện thực và cách điệu. Đường cong cơ thể mái tóc cánh tay bó hoa tất cả đều được thể hiện với sự uyển chuyển nhưng không mất đi tính cấu trúc. Kỹ thuật xử lý lớp sơn mài không theo lối truyền thống chồng nhiều lớp và mài kỹ mà sử dụng các hiệu ứng như khắc đẩy màu cạo ép giúp mặt tranh sống động như một bề mặt vật chất chuyển động.
Điểm mạnh nhất có lẽ nằm ở tư duy sáng tạo độc lập của người họa sĩ. Hồ Hữu Thủ không nhìn thiếu nữ và hoa sen như những đề tài tả thực mà biến chúng thành biểu tượng. Nhân vật thiếu nữ hiện lên như một dạng nữ thần thiên nhiên nơi các bó hoa sen không còn là vật trang trí mà là phần mở rộng của cơ thể thể hiện mối liên hệ mật thiết giữa con người và cỏ cây. Chính sự siêu hình này đã đưa tranh vượt qua giới hạn của kỹ thuật sơn mài chạm đến chiều sâu tư tưởng.
Thành công của tác phẩm tại phiên đấu giá London không chỉ là sự ghi nhận giá trị cá nhân của Hồ Hữu Thủ mà còn cho thấy xu hướng tái định vị dòng tranh hiện đại miền Nam Việt Nam trong bản đồ mỹ thuật thế giới. Trong bối cảnh tranh Đông Dương đang ngày càng được thị trường phương Tây chú ý việc các tác phẩm hậu Đông Dương như của Hồ Hữu Thủ bắt đầu ghi dấu là một tín hiệu đáng mừng.
“Thiếu nữ và hoa sen” không chỉ đơn thuần là một bức tranh đẹp mà còn là bằng chứng cho thấy khả năng dung hòa giữa truyền thống và hiện đại giữa kỹ thuật và ý niệm giữa cảm xúc và lý trí những yếu tố làm nên một tên tuổi xứng đáng được đánh giá lại một cách thỏa đáng trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam thế kỷ XX.
Le Auction House